تأثیرپذیری تولید رواناب و هدررفت خاک از افزودنی نرمه ضایعاتی در کرت‌های آزمایشگاهی کوچک

نویسندگان

  • امیر خسروانی گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس
  • سمیه زارع گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله:

سابقه و هدف: فرسایش خاک یک چالش بزرگ جهانی بوده که مهار آن با استفاده از روش‌های مناسب و متناسب ضروری است. در این راستا طی سال‌های اخیر پژوهش‌های مختلفی با استفاده از افزودنی‌ها و اصلاح کننده‌های شیمیایی به‌منظور کاهش اثرات مخرب رواناب و هدررفت خاک صورت پذیرفته است. محدودیت‌های محیط زیستی، اثربخشی کم و زمان‌بر بودن، دسترسی کم و حجم زیاد مورد نیاز، کاربرد افزودنی‌ها در شکل معمول را با چالش مواجه کرده است. بنابراین به‌سبب عملکرد مناسب افزودنی‌ها در کاهش هدررفت خاک و آب، اصلاح و ارتقاء کیفیت عملکرد افزودنی‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در حال حاضر ضایعات و پسماندهای مختلفی در صنایع مهم و از جمله چوب و کاغذ تولید می‌شود. در این خصوص می‌توان به نرمه‌ها و ذرات ریز موجود در پساب کارخانه‌های کاغذ اشاره نمود. نرمه ضایعاتی، قطعات ریزی از الیاف بوده که به‌صورت اجتناب‌ناپذیر در فرآیندهای تولید کاغذ و بازیافت آن خرد می‌شود. لذا با توجه به مشکلات ناشی از مقدار بیش از حد نرمه‌ها در فرآیند تولید کاغذ و مقوا و در عین حال قابلیت مناسب حفظ و نگه‌داری آب توسط آن‌ها به‌نظر می‌رسد که می‌توان از آن به‌عنوان یک ماده افزودنی طبیعی برای کاهش هدررفت خاک و آب استفاده نمود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرپذیری تولید رواناب و هدررفت خاک از افزودنی نرمه ضایعاتی در کرت‌های آزمایشگاهی کوچک انجام شد. برای این منظور ابتدا از خاک مورد مطالعه‌ی حواشی جاده مرزن آباد-کندلوس واقع در غرب استان مازندران نمونه‌برداری صورت گرفت. خاک مورد نظر پس از هوا خشک کردن از الک دو و هشت میلی‌متری عبور داده و برای لایه بالایی کرت‌هایی با ابعاد 50 ×50 سانتی‌متر و با ارتفاع 30 سانتی‌متر قرار داده و تمامی کرت‌های مورد نظر از پایین تا عمق 18 سانتی‌متر از پوکه معدنی به‌عنوان لایه زه‌کش پر شد. افزودنی نرمه ضایعاتی به شکل مایع و پاشش یکنواخت در سه سطح 5/0، یک و 5/1 لیتر بر مترمربع و با سه تکرار به‌همراه تیمار افزودنی آب خالص و تیمار شاهد (خشک) روی 24 کرت و در مقیاس آزمایشگاهی و تحت شبیه‌سازی باران با شدت حدود 70 میلی‌متر بر ساعت و دوام 30 دقیقه انجام پذیرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که افزودنی نرمه با سه سطح 5/0، یک و 5/1 لیتر بر مترمربع، میزان رواناب تولیدی را به‌ترتیب 35-، 5- و 15+ درصد و با اختلاف غیرمعنی‌دار (05/0P>) و میزان هدررفت خاک را 47، 84 و 71 درصد و با اختلاف معنی‌دار (05/0P<) نسبت به تیمار شاهد (خشک) کاهش داده است. در واقع نتایج حاصل از این پژوهش حد بهینه استفاده از افزودنی نرمه در کاهش رواناب و هدررفت خاک را به‌ترتیب 5/1 و یک لیتر بر متر‌مربع تأیید نمود. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر ضرورت استفاده از افزودنی‌های زیست سازگار را به‌لحاظ بهره‌گیری از پساب کارخانه‌های کاغذ و جلوگیری از ورود آن به منابع آب و خاک و هم‌چنین کاهش میزان رواناب و هدررفت خاک در مناطق حساس کشور برای زمینه‌سازی توسعه پایدار را بیان می‌دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر کاه و کلش برنج بر تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در کرت‌های کوچک

فرسایش خاک از چالش‌های مهم در حفاظت بهینه از منابع آب و خاک است. پوشش سطح زمین، بر فرآیندهای تولید رواناب و هدررفت خاک مؤثر است. امروزه مواد افزودنی و اصلاح کننده متنوعی با هدف حفظ آب و خاک در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، نقش مواد اصلاحی آلی قابل دسترس و دوستدار محیط زیست کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین پایه، در این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد کاه و کلش برنج با مقد...

متن کامل

اثر کاه و کلش برنج بر تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در کرت های کوچک

فرسایش خاک از چالش های مهم در حفاظت بهینه از منابع آب و خاک است. پوشش سطح زمین، بر فرآیندهای تولید رواناب و هدررفت خاک مؤثر است. امروزه مواد افزودنی و اصلاح کننده متنوعی با هدف حفظ آب و خاک در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود این، نقش مواد اصلاحی آلی قابل دسترس و دوستدار محیط زیست کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین پایه، در این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد کاه و کلش برنج با مقد...

متن کامل

کاهش هدررفت خاک و آب از طریق تحریک باکتری‌های خاک‌زی در مقیاس کرت‌های کوچک آزمایشگاهی

سابقه و هدف: دست‌یابی به توسعه‌ی پایدار بدون حفاظت از منابع خاک و آب و کاهش تخریب اراضی امکان‌پذیر نمی‌باشد. از طرفی در اراضی با تراکم محدود پوشش گیاهی، پوسته‌های زیستی خاک تشکیل شده در اثر فعالیّت ریزموجودات خاک‌زی نقش مهمی در حفظ و بهبود شرایط پایداری خاک دارند. از آن‌جایی‌که پوسته‌های زیستی در اراضی تخریب شده توسعه مناسبی نداشته، لذا جدیداً احیاء این پوسته‌ها با ایجاد شرایط مناسب برای افزایش ف...

متن کامل

اثر بقایای گیاهان مرتعی بر هدررفت خاک و تولید رواناب – یک مطالعه آزمایشگاهی

فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می کند. امروزه حفاظت آب و خاک یکی از مهمترین شیوه های مدیریت منابع طبیعی می باشد. برای این منظور روشهای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از مالچ آلی می باشد. مالچ پاشی سطح خاک با بقایای گیاهی یک روش موثر در حفاظت خاک است که مالچ های آلی نسبت به مالچ شیمیایی که محیط زیست را آلوده می کنند، سازگار با طبیعت می باشند. در این ت...

تحلیل اثر رگبارهای متوالی بر ویژگی‌های خاک، تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در خاک‌های با پایداری متفاوت در کرت‌های کوچک

آگاهی از تغییرات زمانی ویژگی‌های خاک در هر رخداد طی بارش­های متوالی برای تعیین دوره بحرانی که خاک حساس به فرآیندهای فرسایشی می­شود، بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر رگبارهای متوالی بر تغییر ویژگی‌های خاک، تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در 18 نوع خاک مختلف با اندازه خاکدانه‌ یکسان (با قطر بین 4 و 6 میلی‌متر)، انجام گرفت. آزمایش در کرت‌های فرسایشی کوچک با طول 80 سانتی­متر و عرض ...

متن کامل

اثر برخی ویژگی‏های خاک بر تولید رواناب و هدررفت خاک در اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهل‏چای استان گلستان

Soil erosion is one of the most important factors affecting soil quantity and quality and is environmental problems in developing countries like Iran. It can have deteriorating effects on ecosystems. This research was carried out in farm lands of the Chehel-Chai watershed, Golestan province to investigate the effect of soil properties on runoff and soil loss. Runoff and soil loss were measured ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 27  شماره 2

صفحات  195- 207

تاریخ انتشار 2020-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023